Choroba zwyrodnieniowa stawów jest przewlekła i nieodwracalna. Rozwija się w wyniku zaburzenia jakości i ilości chrząstki stawowej, której naturalnym zadaniem w organizmie jest amortyzowanie ruchu stawów i zapobieganie przesuwania się powierzchni stawowych.
Pierwsze objawy pojawiają się między 40. a 60. rokiem życia, jednak coraz częściej można je obserwować u ludzi młodszych.
Przyczyny
- pierwotne,
- genetyczne,
- wraz z wiekiem,
- u kobiet po menopauzie,
- wtórne, do których zalicza się najczęściej otyłość, czynniki zawodowe (np. częste klęczenie podczas pracy, narażenie na wibracje), uprawianie niektórych dyscyplin sportu (podnoszenie ciężarów, zapasy, spadochroniarstwo),
- wrodzona dysplazja biodra,
- szpotawość lub koślawość,
- choroby, np. cukrzyca.
Objawy
Diagnozę pozwalają postawić badanie radiologiczne oraz poniższe objawy:
- ból–odczuwany jest zwykle tylko w zajętym przez chorobę stawie, występuje na początku oraz w trakcie ruchu i nasila się pod koniec dnia, ustępuje, gdy odpoczywamy;
- sztywność stawów– występuje w dwóch odmianach, jako sztywność poranna, ustępująca w kilka minut po przebudzeniu się, oraz sztywność startowa, pojawiająca się w ciągu dnia po okresach bezruchu, podczas ruchu występuje charakterystyczne trzeszczenie stawów;
- ograniczenie ruchomości– nasilające się trudności ze zginaniem lub wyprostowywaniem stawu, a niekiedy nagłe zablokowanie ruchu w stawie przez fragmenty oderwanej chrząstki lub wyrośla kostne;
- zniekształcenie i poszerzenie obrysów– wynika ze zmiany osi ustawienia stawu, a także powstawania wyrośli kostnych oraz wysięku.
Leczenie
Leczenie tego schorzenia w dużej mierze zależy od stopnia zaawansowania choroby i przebiega wielotorowo.
Poniżej niefarmakologiczne metody wspomagające leczenie:
- utrzymanie prawidłowej masy ciała – każdy dodatkowy kilogram zwiększa ryzyko wystąpienia choroby, a potem szybszego i cięższego przebiegu;
- fizjoterapia – odpowiednio dobrane przez fizjoterapeutę ćwiczenia pozwalają zachować sprawność i zmniejszają dolegliwości bólowe;
- krioterapia – zarówno zabiegi fizykoterapeutyczne, jak i zwykłe, przygotowywane w domu okłady z lodu zmniejszają ból i objawy zapalenia;
- ciepłolecznictwo – ciepłe okłady zmniejszają ból i rozluźniają mięśnie;
- odciążanie stawu – są to wkładki ortopedyczne, ortezy, laski czy chodziki, których najważniejszym zadaniem jest stabilizacja stawu i wspomaganie ruchu;
- unieruchomienie – stosowane jest w okresach znacznego zaostrzenia choroby z objawami zapalenia stawu, nie należy go jednak przedłużać ze względu na niebezpieczeństwo zaniku mięśni.